COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is een verzamelnaam voor de longaandoeningen chronische bronchitis en longemfyseem. Uit de opnamegegevens van 2012 van de MC Groep bleek dat jaarlijks ongeveer 220 COPD-patiënten worden opgenomen, waarvan 60 personen meerdere keren per jaar. Deze 60 patiënten zorgden voor 165 van de in totaal 320 opnames in 2012. De centrale vraag in het opgezette actieonderzoek was: Waarom blijft heropname noodzakelijk en hoe kunnen we dat voorkomen of verminderen?

Middels een actieonderzoek zijn COPD-patiënten met een longaanval vanaf opname tot een half jaar daarna gevolgd. Deze personen werden gemonitord op ligduur en opnamefrequentie op patiëntniveau, CCQ, MRC, kwaliteit van leven, medisch, sociaal en psychisch welbevinden, woon-, leefsituatie en sociaal netwerk, zorgbehoefte en zelfmanagement. Essentieel onderdeel van dit traject was een persoonlijke coach. Een COPD-projectmedewerker volgde de patiënt en ondersteunde in eigen regie, vaardigheden en sociaal netwerk van de patiënt, vanaf het eerste bezoek in het ziekenhuis tot maximaal 6 dagen thuis.

Uit het actieonderzoek zijn vier verbeteringen naar voren gekomen. Met deze verbeteringen in het zorgproces rondom COPD, kan de zorg beter worden aangesloten op de patiëntbehoeften tegen lagere kosten. Deze verbeteringen zijn: - het introduceren van casemanagement; - het aanbieden van meer fysiotherapie; - het aanscherpen van de aandacht voor medicijngebruik; - het bieden van ziekenhuiszorg bij de patiënten thuis (hospital at home). Naast de vier interventies, bleek uit het actieonderzoek dat teamvorming en beschikbaarheid over juiste data essentiële activiteiten waren voor het slagen van het project. Tijdens het actieonderzoek zijn 11 geïncludeerde personen met COPD binnen één jaar heropgenomen in het ziekenhuis voor een longaanval. Het aantal heropnames is daarmee 60% verminderd. Bovendien ervoeren de patiënten een grote verbetering in kwaliteit van leven. In dit project is 30% behaald in de groep die gemonitord is. De gehele populatie COPD-opnames zijn in totaal met 45% gereduceerd, dat is lager dan de beoogde reductie van 50%, maar nog steeds ruim boven het streefpercentage van de Long Alliantie Nederland. Ondanks de geweldige resultaten staat het project onder druk i.v.m. de bekostiging. Veel mensen met COPD zijn niet aanvullend verzekerd, terwijl fysiotherapie na (her)opname van groot belang is. Daarnaast is de COPDcoach van essentieel belang voor dit traject. Hij/zij draagt met name bij aan het voorkomen van heropnames, maar hij/zij moet ook opgeleid en betaald worden. Bovendien loop het ziekenhuis vergoeding voor ziekenhuisopnames mis. Met 97 opnames minder, is dat tussen de €300.000 en €400.000. Dat is uiteindelijk natuurlijk een stuk minder dan de kosten voor de COPD-coach en fysiotherapie.